του Νίκου Δραγανίδη
Λένε πως η ημιμάθεια είναι χειρότερη της αμάθειας. Κατά το πρόσφατο παρελθόν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και κυρίως τα νυχτερινά δελτία ειδήσεων, κατέκλυσαν την ελληνική κοινωνία με όρους άγνωστους για το ευρύ κοινό, με επακόλουθο την παρερμηνεία και δαιμονοποίηση όρων και τακτικών που αφορούν τη χρηματοοικονομική επιστήμη, μεταφέροντας έτσι την ευθύνη για τη σημερινή κατάσταση της χώρας μας από το αίτιο στο αιτιατό.
Είτε εσκεμμένα είτε από αφέλεια και έλλειψη γνώσης η εικόνα που σχηματίστηκε για όρους, όπως Spread, CDS (Credit Default Swap), IRS (Interest Rate Swaps), Hedge Funds, Κερδοσκόποι, Αγορές, ήταν και είναι τόσο αρνητική, που δημιουργήθηκε η εντύπωση πως για όλα τα δεινά που μαστίζουν τη χώρα μας υπεύθυνοι είναι οι άγνωστοι κερδοσκόποι ή -ακόμη χειρότερα- υπεύθυνες είναι οι αγορές, κάτι που είναι ακόμη πιο αόριστο.
Ας προσπαθήσουμε όμως αρχικά να προσεγγίσουμε την πολυσυζητημένη και παρεξηγημένη χρηματοοικονομική έννοια που λέγεται spread.
Spread
Τι είναι το spread και πώς μεταβάλλεται; Το spread (όσον αφορά τα ομόλογα) είναι η διαφορά αποδόσεων μεταξύ δύο ομολόγων και εκφράζεται σε μονάδες βάσης. Για τα κρατικά ομόλογα (sovereign bonds) των κρατών μελών της Ευρωζώνης, το spread είναι η διαφορά απόδοσης του ομολόγου που εκδίδει ένα κράτος μέλος, σε σύγκριση με το αντίστοιχο -σε διάρκεια- ομόλογο της Γερμανίας. Τα γερμανικά ομόλογα αποτελούν το σημείο αναφοράς (benchmark) για την Ευρωζώνη, μιας και εκδίδονται από την πιο «ισχυρή» οικονομία. Για παράδειγμα, όταν λέμε ότι το spread των ελληνικών 10ετών ομολόγων είναι 900 μ.β., αυτό σημαίνει ότι, αν η Ελλάδα προχωρήσει σε έκδοση ομολόγων, θα δανειστεί με επιτόκιο 9% περισσότερο από ότι δανείζεται η Γερμανία. Η διαφορά αυτή αντιπροσωπεύει τον κίνδυνο που αναλαμβάνει κάποιος να επενδύσει τα χρήματά του σε ελληνικά ομόλογα, αντί να τα επενδύσει στα χωρίς κίνδυνο (risk-free) γερμανικά. Η μεταβολή των spread καθορίζεται από το νόμο προσφοράς-ζήτησης για κάθε ομόλογο. Για παράδειγμα, όταν αυξάνεται το spread, σημαίνει ότι οι επενδυτές δε θεωρούν ικανοποιητική την απόδοση (yield), οπότε δεν αγοράζουν ομόλογα, με αποτέλεσμα η απόδοση να αυξάνει = το spread να διευρύνεται (μείωση ζήτησης-αύξηση προσφοράς). Η άνοδος του spread επιτυγχάνεται και με τη μαζική πώληση ομολόγων, κάτι που γίνεται, όταν υπάρχει η ανησυχία για αδυναμία αποπληρωμής. Το spread σταθεροποιείται στην τιμή εκείνη που η αγορά θεωρεί «δίκαιη», δηλαδή την απόδοση για την οποία αξίζει να αναλάβει κάποιος το ρίσκο να δανείσει την Ελλάδα.
Στο γράφημα που ακολουθεί φαίνεται η μεταβολή του spread της Ιρλανδίας και η κατακόρυφη αύξησή του τον τελευταίο μήνα λόγω της φήμης για αναδιάρθρωση του χρέους μεγάλης Ιρλανδικής Τράπεζας (Anglo Irish Bank), καθώς και της συζήτησης περί δημιουργίας νέου μηχανισμού στήριξης εντός της Ευρωζώνης (που όμως δε θα αφορά το υπάρχον χρέος).
Οι επενδυτές προσπαθούν να αποκομίσουν την καλύτερη δυνατή απόδοση σε σχέση με τον κίνδυνο που αναλαμβάνουν και η αγορά ισορροπεί σε μία «δίκαιη» τιμή τόσο για το δανειζόμενο όσο και για το δανειστή. Η μεγάλη άνοδος που παρατηρείται στα spread χωρών, όπως η Ιρλανδία ή η Ελλάδα, απεικονίζουν την άσχημη οικονομική κατάσταση που επικρατεί σε αυτές τις χώρες και τις αδυναμίες που προκύπτουν ως προς το δανεισμό τους. Βέβαια, αυτό οδηγεί σε φαύλο κύκλο, μιας και όσο εντείνονται οι φήμες για αδυναμία δανεισμού τόσο ανεβαίνει το spread, με αποτέλεσμα ο δανεισμός για αυτές τις χώρες από τις αγορές να καθίσταται πρακτικά αδύνατος.
Για αυτό το λόγο, η Ελλάδα οδηγήθηκε στο μηχανισμό στήριξης, κάτι που είναι εξαιρετικά πιθανό να συμβεί και με την Ιρλανδία και εν συνεχεία με κάποια άλλη από τις PIIGS, αφού η ανησυχία για μία από αυτές τις χώρες επηρεάζει άμεσα και τις άλλες (βλέπε προηγ. άρθρο http://nafpaktosgossip.blogspot.com/2010/11/blog-post_3070.html).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου