Η δαιμονοποίηση της αγοράς Μέρος Β'

του Νίκου Δραγανίδη

Σε συνέχεια του άρθρου “Η δαιμονοποίηση της αγοράς (Μέρος Α')” ας εξετάσουμε τη συμπεριφορά των κερδοσκόπων.

Κερδοσκόποι

Οι κερδοσκόποι τι κάνουν; Καταρχάς να ξεκαθαρίσουμε ότι οι κερδοσκόποι δεν είναι  άνθρωποι με κέρατα και δε βγάζουν φωτιές από το στόμα, που σαν συνέπεια έχει την άνοδο των spreads.

Είναι από μόνο του αστείο, οι επενδυτές που έχουν ως σκοπό το κέρδος = κερδοσκόποι, να δαιμονοποιούνται, λες και υπάρχουν και «ζημιοσκόποι», δηλαδή επενδυτές που έχουν ως σκοπό να χάσουν τα χρήματά τους. Απλά, όλοι οι επενδυτές είτε είναι ιδιώτες είτε χρηματιστηριακές εταιρίες είτε ασφαλιστικά ταμεία είτε hedge funds είτε private equity firms, έχουν τον ίδιο στόχο, τη μεγιστοποίηση του κέρδους.

Αν κάποιος επενδυτής διαβλέπει ότι η Ελλάδα έχει σημαντικές πιθανότητες να χρεωκοπήσει, τότε παίρνει θέση που θα του αποφέρει κέρδος, αν συμβεί αυτό το γεγονός. Πως γίνεται αυτό; Ακολουθώντας τη μέθοδο της υποτιμητικής κερδοσκοπίας. Κάποιος δανείζεται ελληνικά ομόλογα μέσω repo agreements, τα πουλάει σε υψηλή τιμή και μετά ανεβάζει το spread με αποτέλεσμα τη μείωση της ονομαστικής τους αξίας,  τα αγοράζουν (φθηνά) και τα επιστρέφουν στο δανειστή. Η διαφορά της τιμής πώλησης με την τιμή αγοράς είναι το κέρδος.

Είναι αυτό ανέντιμο; Ανέντιμο θα ήταν αν κάποιος επενδυτής είχε τη δυνατότητα να διαμορφώσει την κατάσταση της αγοράς, επιτυγχάνοντας κέρδος εις βάρος κάποιου άλλου. Αυτή ακριβώς είναι η κατηγορία που προσάπτουν στα Hedge Funds, ότι δηλαδή οι στρατηγικές που ακολουθούσαν είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση  των spreads για ίδιον όφελος. Πάντως, αξίζει να αναφερθεί ότι σύμφωνα με το δείκτη Dow Jones Credit Suisse Hedge Fund Index, ο οποίος αποτελεί σημείο αναφοράς για τις αποδόσεις των  Hedge Funds, παρουσιάστηκε μείωση 0,18% στην ετησιοποιημένη απόδοση για το μήνα Νοέμβριο, ενώ από τις αρχές του έτους η συνολική απόδοση είναι +7,72%. Ο μήνας αυτός ήταν που οδηγήθηκε η Ιρλανδία στο μηχανισμό στήριξης και τα spreads δανεισμού όλων των PIIGS αυξήθηκαν κατακόρυφα. Παρόλα αυτά η απόδοση των Hedge Funds μειώθηκε…! 

Είναι αυτό εφικτό; Αν οι μεγαλύτεροι διαχειριστές Hedge Funds προχωρούσαν σε συμμαχία στοχεύοντας τη χρεωκοπία μίας χώρας, ίσως και να ήταν. Κυρίως για χώρες με μικρό «βάθος» αγοράς η δημιουργία κέρδους μέσω υποτιμητικής κερδοσκοπίας είναι κάτι εφικτό αναλαμβάνοντας βέβαια το ανάλογο ρίσκο. Το ρίσκο έγκειται στο κατά πόσο το πιστόλι που βρίσκεται στο τραπέζι είναι γεμάτο.

 Γιατί όμως να επιλέξουν την Ελλάδα; Να ‘ναι ο ήλιος; Να ‘ναι οι θάλασσες; Να ‘ναι τα ελληνικά νησιά ή μήπως είναι τελικά  το τεράστιο χρέος και ο δημοσιονομικός εκτροχιασμός που παρουσιάστηκε τα προηγούμενα χρόνια, οδηγώντας το αναθεωρημένο έλλειμμα για το 2009 στο 15.4% (36,1 δισ  € ) και το χρέος στο 126,8% (298 δισ  € ) του ΑΕΠ; Θέλω να πω ότι η Ελλάδα δε βρέθηκε τυχαία στο μάτι του κυκλώνα, όπως τυχαία δε βρίσκεται και η Ιρλανδία καθώς και οι υπόλοιπες περιφερειακές οικονομίες της Ευρώπης. Όλες έχουν τη δική τους ιστορία με ένα κοινό παρανομαστή: την αβεβαιότητα αποπληρωμής του χρέους τους. Αυτό είναι που φοβίζει τους επενδυτές και «απαιτούν» υψηλότερο premium για τη διακράτηση των ομολόγων τους ή αν προτιμάτε, αυτό είναι που τους κάνει στόχο «κερδοσκοπικών επιθέσεων».

Για να επιστρέψουμε όμως στο ζήτημα ηθικής τάξης, από τη στιγμή που οι μηχανισμοί που χρησιμοποιούνται για την αποκόμιση κέρδους –είτε μέσω οργανωμένων αγορών είτε εκτός (Over The Counter)- είναι καθόλα νόμιμοι και εγκεκριμένοι από τους οργανισμούς (FSA, IOSCO) που είναι υπεύθυνοι για τη θέσπιση και τήρηση των κανόνων λειτουργίας των χρηματοοικονομικών αγορών, τότε το ζήτημα ηθικής αφορά αυτούς που διαμορφώνουν τους κανόνες και όχι αυτούς που «εκμεταλλεύονται» την ύπαρξη τους. Αν υποθέσουμε ότι οι αρχές αυτές δε γνώριζαν την επικινδυνότητα που θα έχουν τα CDS σε κρατικά ομόλογα (δηλαδή τη δυνατότητα να ασφαλιστεί κάποιος έναντι της χρεωκοπίας μίας χώρας) αν πέσουν σε λάθος χέρια, από τη στιγμή που το έμαθαν γιατί δε προχώρησαν σε κάποιες ενέργειες ούτως ώστε να περιορίσουν την έκθεση των κρατών στο κίνδυνο των «δαιμόνων» κερδοσκόπων;

Γιατί ακόμη και σήμερα επιτρέπεται το “naked shorting” δηλαδή η πώληση μετοχών ή ομολόγων χωρίς κάποιος να έχει την κατοχή τους (εργαλείο της υποτιμητικής κερδοσκοπίας); Μήπως επειδή σε αυτό το παιχνίδι συμμετέχουν  τα μεγαλύτερα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα παγκοσμίως, με έδρα την Αμερική καθώς και τη Γερμανία;